पार भयो कोरोना महामारीको तेस्रो लहर

काठमाडौं । कोरोना संक्रमितको उपचारका केन्द्रित टेकुस्थित शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालमा दुई हप्ताअघि जनरल, आईसीयू, भेन्टिलेटर, एचडीयुमा गरी २२ जना बिरामी थिए ।

दैनिक रूपमा ६–७ जना भर्ना हुन्थे । तर, हिजोआज बिरामी आउन छाडेका छन् । अहिले अस्पतालको जनरल वार्डमा चार आईसीयूमा एक जना उपचारत छन् ।

टेकु अस्पतालको दृश्यलाई कोरोना महामारीमा नेपालभरको ‘प्रतिबिम्ब’ मान्न सकिन्छ ।

‘एक हप्ता अगाडि आईसीयू र जनरल वार्डमा बिरामीको चाप थियो । तर, अहिले सबै बेडहरु खाली हुँदै गएका छन्,’ अस्पतालका सूचना अधिकारी नवराज गौतम भन्छन् ।

उसो त, दैनिक रुपमा गरिएको नमूना परीक्षणमा पनि संक्रमितको संख्या घट्दै गएको छ । ८ माघमा ५० प्रतिशतभन्दा माथि पुगेको संक्रमणदर हिजोआज १३–१४ प्रतिशतमा झरेको छ । जनस्वास्थ्यविद्हरुका अनुसार नेपालमा तेस्रो लहरको जोखिम टरेको छ ।

जीवाणुविज्ञ डा. सन्तोष दुलाल ओमिक्रोनको पुनः संक्रमण नबढ्ने अनुमान लगाउँछन् । उनी भन्छन्, ‘माघ दोस्रो हप्तासम्ममा धेरै मानिस संक्रमित भइसकेका छन् । तीमध्ये केहीलाई लक्षण देखियो भने धेरैलाई लक्षणरहित संक्रमण भयो ।’

नेपालमा पुस २१ गतेदेखि बढ्न थालेको ओमिक्रोनको संक्रमण माघ दोस्रो सातादेखि घट्न थालेको थियो । तेस्रो लहरको उच्च विन्दुमा पुग्दा परीक्षण गरेका दुईमध्ये एक जनामा संक्रमण देखिएको थियो । तर यसपटक धेरै संक्रमितले परीक्षण नगरेको पाइएको छ । ‘ओमिक्रोन भेरियन्टबाट अधिकांश व्यक्तिहरु संक्रमित भइसकेका छन् । जति संक्रमण पर्नुपर्ने हो तेस्रो लहरको उत्कर्षसम्ममा पारिसकेको छ,’ डा. दुलाल भन्छन् ।

इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखाका प्रमुख डा. कृष्ण पौडेल अब संक्रमणदर ह्वातै उकालो नलाग्ने बताउँछन् । तर, निषेधाज्ञा खुलेसँगै संक्रमितको संख्या बढे पनि धेरै बढ्न नसक्ने उनको अनुमान छ । ‘निषेधाज्ञा खुलेसँगै संक्रमणदर थोरै बढेजस्तो देखिन्छ । तर, त्यो धेरै दिनसम्म रहँदैन । हामी तेस्रो लहरको अन्त्यमा आइपुगेको छौं,’ डा. पौडेलले भने ।

पहिलो र दोस्रो लहरको तुलनामा ओमिक्रोन भेरियन्टका कारण फैलिएको कोरोना महामारीको तेस्रो लहर सामान्य क्षतिमा पार भएको स्वास्थ्य मन्त्रालयका अधिकारी बताउँछन् ।

सरूवा रोग विशेषज्ञ डा. शेरबहादुर पुन संक्रमण फेरि फर्किन नसक्ने अनुमान लगाउँछन् । ‘ओमिक्रोनबाट धेरै संक्रमित भइसकेका छन् । अन्य भेरियन्टको तुलनामा ओमिक्रोनले धेरै मानिसलाई संक्रमण गर्‍यो । अस्पतालको दृश्य, संक्रमणदर तल झर्दै गएकाले अब तेस्रो लहरको जोखिम टरेको भन्न सकिन्छ,’ डा. पुन भन्छन् ।

अस्पतालमा शय्या खाली हुँदै, मृत्युदर भने बढ्दै

पछिल्लो समय काठमाडौं उपत्यकाका सरकारी अस्पतालहरुमा कोरोना संक्रमित बिरामीको संख्या पनि घटेको छ । केही दिनयता अस्पतालमा भर्ना हुन आउनेको संख्यामा कमी भएको विभिन्न अस्पतालका कोभिड–१९ फोकल पर्सनहरु बताउँछन् ।

टेकु लगायतका काठमाडौं उपत्यकाका प्रमुख अस्पतालमा तेस्रो लहर उत्कर्षमा भर्ना हुने बिरामीको चाप बढेको थियो । तर, ती अस्पतालमा अहिले बिरामी संख्या घटिसकेको छ ।

कोभिड–१९ युनिफाइड केन्द्रीय अस्पताल (वीर अस्पताल) का कोभिड कोअर्डिनेडर डा. उमेश बोगटी भर्ना हुने संख्या घटिरहेको बताउँछन् । ‘कोरोना संक्रमितको संख्या घटेको देखिन्छ । तर, पूरै घटेको होइन । अहिले केही दिनको तथ्यांकलाई हेर्दा स्थिर भएको देखिन्छ,’ उनले भने ।

दोस्रो लहरको तुलनामा यसपटक गम्भीर अवस्थाका संक्रमित निकै कम रहेको उनी बताउँछन् । ‘धेरै संक्रमितहरू लक्षणविहीन वा रूघाखोकी जस्ता सामान्य लक्षण भएको पाइयो । अक्सिजन चाहिने र भेन्टिलेटर चाहिने बिरामीको संख्या पहिलेभन्दा कम भयो,’ डा. बोगटी भन्छन्,’ दीर्घरोगी र ज्येष्ठ नागरिकलाई ओमिक्रोनले बढी असर गर्‍यो । संक्रामक भएपनि क्षति भने न्यून भयो ।’

कोरोना संक्रमण दर घट्दै जाँदा मृत्युको संख्या भने बढेको देखिन्छ । माघको दोस्रो साताबाट संक्रमण दर घटिरहँदा मृत्युको संख्या भने केही बढेको छ । स्वास्थ्य मन्त्रालयको तथ्यांक अनुसार दैनिक रूपमा ८– १० जनाले ज्यान गुमाइरहेका छन् । तर, यी व्यक्तिहरु दुई हप्ताअघि अस्पताल भर्ना भएकाहरु हुन् ।

‘संक्रमण उच्च भएको समयमा अस्पतालमा भर्ना र मृत्युदर बढ्दैन । संक्रमितको संख्या दुई हप्ताअघि उच्च विन्दुमा पुगेको थियो । त्यसको एक सातापछि अस्पताल भर्ना हुने संख्या बढ्यो । अहिले मृत्युको संख्या बढी देखिएको हो । यो संख्या विस्तारै कम हुँदै जान्छ’, डा. पुन भन्छन् ।